Bezpieczeństwo w samochodzie to temat, który z pewnością interesuje każdego kierowcę. Nowoczesne samochody zostały zaprojektowane tak, aby maksymalnie chronić osoby znajdujące się w pojeździe – nie tylko poprzez zapobieganie wypadkom drogowym, ale także przez minimalizowanie skutków zaistniałej kolizji. W tym kontekście mówimy o dwóch podstawowych rodzajach zabezpieczeń: bezpieczeństwie czynnym i biernym. Oba te podejścia mają ogromne znaczenie i razem przyczyniają się do zmniejszenia skutków zdarzeń drogowych oraz ochrony kierowcy i pasażerów.

Czym jest bezpieczeństwo czynne?

Bezpieczeństwo czynne odnosi się do wszystkich systemów i technologii, które pomagają w zapobieganiu wypadkom. Ich celem jest utrzymanie kontroli nad pojazdem i unikanie niebezpiecznych sytuacji w czasie rzeczywistym.

Do przykładów systemów czynnych zaliczamy:

• ABS (anti-lock braking system) – zapobiega blokowaniu się kół podczas hamowania.
• EBD (electronic brakeforce distribution) – elektroniczny rozdział siły hamowania.
• ESP (electronic stability program) – system stabilizacji toru jazdy.
• Systemy kontroli trakcji (ASR) – zapobiegają ślizganiu się kół.
• Aktywny tempomat – utrzymuje bezpieczną odległość od poprzedzającego pojazdu.
• Systemy rozpoznawania znaków drogowych i pasa ruchu.

Wszystkie te elementy mają na celu pomóc kierowcy w utrzymaniu bezpieczeństwa w ruchu drogowym, często interweniując automatycznie w sytuacjach krytycznych.

Czym jest bezpieczeństwo bierne?

Bezpieczeństwo bierne skupia się na zmniejszeniu skutków zaistniałej kolizji lub wypadku. Jego zadaniem jest ochrona pasażerów w przypadku zderzenia poprzez konstrukcję pojazdu i elementy wewnętrzne.

Do podstawowych elementów bezpieczeństwa biernego należą:

• Pasy bezpieczeństwa (w tym trzypunktowe pasy) – zabezpieczają ciało pasażera, ograniczając jego ruch podczas wypadku.
• Poduszki powietrzne – chronią głowę i klatkę piersiową w momencie zderzenia.
• Kurtyny powietrzne – zapewniają dodatkową ochronę boczną.
• Foteliki samochodowe – przeznaczone dla dzieci, dostosowane do masy i wzrostu.
• Klatka bezpieczeństwa – sztywna konstrukcja pojazdu, która chroni pasażerów.
• Strefa kontrolowanego zgniotu – fragmenty nadwozia zaprojektowane tak, by pochłaniać energię uderzenia.
• Klejone szyby – zapobiegają rozpadowi szyby na ostre odłamki.

Układy bezpieczeństwa biernego nie zapobiegają wypadkom, ale mają duże znaczenie dla ograniczenia jego skutków.

Różnica między bezpieczeństwem czynnym i biernym

W skrócie, bezpieczeństwo czynne działa przed wypadkiem, pomagając uniknąć kolizji, natomiast bezpieczeństwo bierne chroni pasażerów w przypadku zderzenia. Oba te systemy są komplementarne i stanowią integralną część projektowania nowoczesnych samochodów.

Nowoczesne samochody i kompleksowe podejście do bezpieczeństwa

Dzisiejsze pojazdy są wyposażone zarówno w zaawansowane systemy czynne, jak i bierne systemy bezpieczeństwa. Ich współdziałanie pozwala nie tylko na zmniejszenie liczby wypadków drogowych, ale także na zmniejszenie skutków zaistniałej kolizji.

Przykładowo:

• Deska rozdzielcza w nowoczesnych autach została zaprojektowana tak, aby w razie uderzenia nie stanowiła zagrożenia dla pasażerów.
• Konstrukcja samochodu zawiera liczne strefy zgniotu i wzmacniane profile stalowe.
• Systemy ostrzegania o zbliżającym się pojeździe w martwym polu ostrzegają kierowcę o potencjalnym zagrożeniu.
• Czujniki i radary monitorują otoczenie pojazdu w czasie rzeczywistym.

Jakie znaczenie ma odpowiednie projektowanie pojazdu?

Konstrukcja samochodu ma kluczowe znaczenie dla działania zarówno aktywnych, jak i biernych systemów bezpieczeństwa. Producenci samochodów projektują nadwozia tak, aby podczas kolizji energia uderzenia była jak najlepiej pochłonięta przez strefy kontrolowanego zgniotu, chroniąc tym samym osoby znajdujące się w pojeździe.

Wzmocnione słupki A i B, odpowiednio rozmieszczone poduszki powietrzne, a także optymalnie rozmieszczone elementy tapicerki – to wszystko kwestie, które wspierają układy bezpieczeństwa biernego.

Foteliki i pasy bezpieczeństwa

Nie można zapominać o podstawowych środkach ochrony, jakimi są pasy bezpieczeństwa i foteliki samochodowe. Nawet najbardziej zaawansowany system nie zastąpi dobrze zapiętego pasa czy poprawnie zamontowanego fotelika.

Trzypunktowe pasy bezpieczeństwa w połączeniu z napinaczami pirotechnicznymi mają kluczowe znaczenie w momencie wypadku. Z kolei foteliki dziecięce powinny być zgodne z aktualnymi normami i dobrane do wieku i wzrostu dziecka.

Przyszłość bezpieczeństwa w motoryzacji

Współczesne trendy wskazują na jeszcze większe zaangażowanie sztucznej inteligencji i systemów autonomicznych w zapewnianie bezpieczeństwa. Samochody uczą się stylu jazdy kierowcy, przewidują zachowania innych uczestników ruchu, a w razie potrzeby automatycznie ingerują.

W planach producentów są między innymi:

• systemy predykcyjnego hamowania,
• monitorowanie stanu zdrowia kierowcy,
• pojazdy w pełni autonomiczne,
• fotele, które zmieniają pozycję przed zderzeniem, by zminimalizować jego skutki.

Systemy bezpieczeństwa – czy mają jakieś wady?

Zarówno bezpieczeństwo czynne, jak i bierne stanowi fundament ochrony pasażerów. Systemy te nie tylko pomagają w zapobieganiu wypadkom, ale w przypadku wypadku chronią życie i zdrowie pasażerów. Miejmy jednak na uwadze fakt, że nawet najlepsze systemy bezpieczeństwa nie są wolne od wad. Ich działanie opiera się na czujnikach, kamerach i algorytmach, które nie zawsze interpretują sytuację prawidłowo. Może to prowadzić do fałszywych odczytów, takich jak np. rozpoznanie nieistniejącego znaku drogowego czy błędna ocena sytuacji na drodze.

Często zdarza się, że systemy interweniują niepotrzebnie – gwałtownie hamując, ostrzegając o rzekomym zagrożeniu lub ograniczając możliwość manewru. Dodatkowo, błędy w oprogramowaniu lub chwilowa utrata sygnału z czujników mogą zaburzyć działanie całego układu. W takich przypadkach kierowca może czuć się bardziej sfrustrowany niż bezpieczny.

Dlatego właśnie wielu właścicieli samochodów decyduje się na wyłączenie niektórych systemów bezpieczeństwa, jak np. asystent rozpoznawania znaków czy asystent prędkości za pomocą ZENBOX PRO – innowacyjnego urządzenia, które pozwala odzyskać pełną kontrolę nad pojazdem oraz przyjemność z podróży.

Zobacz też:

• Start-stop system - operation
• Mandatory passenger car equipment in 2025
• Sign recognition system - how does it work?
• ISA system - how the intelligent speed assistant works
• ADAS - what it is and how it works
• Asystent pasa ruchu – jak działa
• System wykrywania zmęczenia kierowcy – czy naprawdę działa?
• Najważniejsze systemy bezpieczeństwa w samochodach